'IT-leverancier Chipsoft is hoofdpijndossier van heel veel directies in de zorg' (2024)

Chipsoft heeft zich twintig jaar geleden in rap tempo ontwikkeld tot een leverancier met sterk monopolistische trekken in de zorgsector. Een kritisch rapport daarover - opgesteld door de Autoriteit Consument en Markt (ACM) - probeert het bedrijf nu via het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) uit de publiciteit te houden.

Het bedrijf Chipsoft - ontstaan in de jaren 80 van de vorige eeuw - levert software van hoge kwaliteit en goede dienstverlening daaromheen. Maar daarvoor rekent het wel exorbitante prijzen, wat resulteert in een winstmarge van 42%. En dat in de zorgsector waar elk dubbeltje moet worden omgekeerd. Alternatieven zijn er eigenlijk niet voor de Nederlandse ziekenhuisdirecties. De toezichthouder op mededingingszaken - de Autoriteit Consument en Markt (ACM) - schreef hierover een kritisch rapport, onder meer op basis van gesprekken met directies uit de zorgsector. De publicatie daarvan wordt nu verhinderd door Chipsoft, dat vanwege angst voor imagoschade een zaak aanspande bij de bestuursrechter. Zelfs de rechtszaak over het ACM-rapport wordt achter gesloten deuren gevoerd, zo heeft Chipsoft bedongen. Een uitgebreide analyse over het softwarebedrijf verscheen in NRC.

Uit de analyse van NRC blijkt dat Chipsoft in het algemeen niets moet hebben van publiciteit over de eigen activiteiten. Interviews worden niet gegeven en ook de openbare financiële verslaglegging bevat alleen het hoogst noodzakelijke. Het bedrijf duldt ook geen inspraak. Hoewel Chipsoft 700 werknemers telt, is er geen wettelijke verplichte ondernemingsraad en heeft het bedrijf geen verplichte raad van commissarissen. Volgens een ondernemingsrechtdeskundige die NRC aanhaalt is er daarmee sprake van een economisch delict.

Geboren uit frustratie

Chipsoft is ontstaan uit de frustratie van chirurg Gerrit Mulder over de hoeveelheid papierwerk die hij moest doen naast zijn eigenlijke werk. Samen met zijn zoon Hans ontwikkelde hij een digitaal systeem dat de werkprocessen in ziekenhuizen versnelde. Na acht jaar werkte al de helft van alle Nederlandse ziekenhuizen met het Chipsoftsysteem. Het bedrijf ontwikkelde zich verder met onder meer een elektronisch patiëntendossier. Alternatieven zijn er van het Amerikaanse Epic, dat echter meer geschikt is voor ziekenhuizen die hoogcomplexe zorg leveren. Verder is er nog het Duitse Nexus, maar dat wordt doorgaans als te simpel gezien. Ook SAP/Cerner levert een systeem, maar volgens de betrokkenen die NRC sprak, wil deze aanbieder zich terugtrekken van de Nederlandse markt.

De prijsstrategie van Chipsoft is bijzonder. Er is geen prijslijst, alles wordt vastgesteld in onderhandelingsgesprekken waarbij Chipsoft zich vanzelfsprekend bewust is van de eigen positie. Er moeten forse bedragen worden betaaldbij de implementatie en daarop komen nog jaarlijkse licentiekosten. Wanneer er een nieuwe versie moet worden geïnstalleerd, wil Chipsoft opnieuw de volledige aanschafprijs innen. Het bedrijf verbiedt ziekenhuizen via het contract te informeren bij andere zorginstellingen over de prijs die zij betalen. In praktijk gebeurt dat echter wel.

Gegevensuitwisseling lastig en duur

Er is ook irritatie over het gesloten karakter van de Chipsoftsystemen. Waar andere leveranciers het gemakkelijk en vaak gratis maken om gegevens uit hun systeem te halen voor gebruik in andere software, heeft Chipsoft daar een apart platform voor ontwikkeld waar ziekenhuizen opnieuw de beurs voor moeten trekken.

In een schriftelijke reactie aan NRC zegt Chipsoft dat de aanbestedingen steeds intensieve en zorgvuldige trajecten zijn waaruit duidelijke en transparante afspraken komen. De winsten die het bedrijf maakt vloeien naar nieuwe ontwikkelingen en continuïteit van het bedrijf. Het ontbreken van een ondernemingsraad zou het gevolg zijn van een gebrek aan animo bij de werknemers.